Сүүлийн жилүүдэд тээврийн салбарт IoT-ийн хэрэглээ эрчимтэй нэмэгдсээр байна. Allied Market Research-ийн мэдээлснээр 2023 оны сүүл гэхэд тээврийн хэрэгслийн IoT зах зээл 328 тэрбум доллараар үнэлэгдэх төлөвтэй байна. Тээврийн салбарын хүрээнд IoT төхөөрөмжүүдийг хот суурин газарт үр ашигтайгаар аюулгүй тээвэрлэлтийг хангах, ялангуяа тасалбар олгох, хураамж төлөх үйл явцыг хялбаршуулах аюулгүй байдал, тандалт, телематик систем зэрэг өргөн хүрээний хэрэглээнд зориулан ашигладаг.
Тээвэрлэлтийн IoT нь суулгагдсан мэдрэгч, идэвхжүүлэгч, ухаалаг объект болон бусад ухаалаг төхөөрөмжүүдийн өргөн сүлжээг агуулдаг. Энэ сүлжээ нь бодит нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг цуглуулж, тусгай программ хангамжаар дамжуулж, тухайн өгөгдлийг хэрэгтэй мэдээлэл болгон хувиргадаг. IoT технологи, ухаалаг шийдлүүдийн тусламжтайгаар тээврийн салбарын үйл ажиллагаа хувьсан өөрчлөгдсөөр байна. Цаашилбал, зам дээрх тээврийн хэрэгслийн тоо нэмэгдэж байгаа тул хот суурин газрын тээврийн систем өдрөөс өдөрт төвөгтэй болж байгаа бөгөөд үүнээс үүдэн бий болох асуудлуудаас сэргийлэх шийдлүүдийг тасралтгүй эрж хайх нь чухал.
Энэхүү нийтлэлээр бид тээврийн салбарт IoT хэрхэн үр дүнтэйгээр ашиглагдаж байгаа жишээнүүдтэй танилцах болно.
1.Замын хөдөлгөөний үр дүнтэй менежмент
Замын хөдөлгөөний менежмент нь тээврийн салбарын хамгийн том сегмент бөгөөд IoT технологийг нэвтрүүлэх нь хамгийн чухал болох нь ажиглагдаж байна. CCTV камераар дамжуулан олон сая, тэрбум гигабайтын хөдөлгөөн, тээврийн хэрэгсэлтэй холбоотой мэдээллийг цуглуулж байна. Энэхүү мэдээллийг тээврийн хэрэгслийг сайтар хянаж, замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн автомашин эзэмшигчдэд хариуцлага тооцох зорилгоор Замын хөдөлгөөний удирдлагын төвүүдэд шилжүүлж байна. Ухаалаг зогсоол, гэрлэн дохионы автомат систем, ослын ухаалаг тусламж нь IoT-ийн цөөн хэдэн хэрэглээ нь замын хөдөлгөөн, эргүүлийн ажилтнуудад замын хөдөлгөөнийг үр ашигтай зохицуулах, ослын эрсдлийг бууруулахад тусалдаг.
2. Хураамж, тасалбарын системийг автоматжуулах нь
Уламжлалт төлбөр, тасалбарын систем нь хуучирч хоцроод зогсохгүй зам дээрх тээврийн хэрэгслийн урсгалыг хангахад үр дүнтэй биш байна. Замаар зорчих тээврийн хэрэгслийн тоо нэмэгдэж байгаатай холбогдуулан авто зам дээр төлбөр хураах цэгүүд ачаалал ихтэй, хөл хөдөлгөөн ихтэй болж, жолооч нар ээлжээ хүлээж багагүй цаг зарцуулах болсон. Төлбөрийн цэгүүдэд олон машинд яаралтай тусламж үзүүлэх хангалттай нөөц, хүн хүч байхгүй. Уламжлалт хураамж, тасалбарын системтэй харьцуулахад тээврийн хэрэгслийн IoT нь автоматжуулсан төлбөрийг санал болгодог. RFID шошго болон бусад ухаалаг мэдрэгчүүдийн тусламжтайгаар замын цагдаагийн албан хаагчдад төлбөр, тасалбарыг удирдах нь илүү хялбар болсон.
Орчин үеийн дэвшилтэт тээврийн хэрэгслийн ихэнх нь IoT холболттой байдаг. Хураамжийн цэгээс нэг километрийн зайд байгаа аливаа тээврийн хэрэгслийг IoT технологийн тусламжтайгаар хялбархан илрүүлэх боломжтой. Энэ нь тээврийн хэрэгсэл дамжин өнгөрөх замын хөдөлгөөний саадыг арилгах боломжийг олгодог. Гэсэн хэдий ч хуучин тээврийн хэрэгсэлд IoT холболт байхгүй ч автомашин эзэмшигчдийн ухаалаг гар утас нь мөн адил зорилготой, өөрөөр хэлбэл дижитал түрийвчтэй холбогдсон утсаар автомат төлбөр хийх боломжтой. Энэ нь тээврийн хэрэгслийн IoT нь илүү уян хатан, шинэ тээврийн хэрэгсэлд нийцэж байгааг харуулж байгаа бөгөөд хуучин тээврийн хэрэгсэлтэй хялбар нэгтгэж, төлбөр хураамж, тасалбарыг автоматжуулсан горимыг харуулж байна.
3. Өөрөө жолоодлоготой машин
Автомат жолоодлоготой машин эсвэл бие даасан тээврийн хэрэгсэл бол тээврийн салбарт нэвтэрсэн хамгийн гайхалтай инновациудын нэг юм. Сүүлийн хэдэн арван жилд автомат жолоодлоготой автомашины тухай ойлголт зөвхөн холын мөрөөдөл байсан бол IoT технологийн дэмжлэгтэйгээр энэ нь аль хэдийн бодит байдал болж хувирсан. Өөрөө жолоодлоготой машинууд нь хүрээлэн буй орчныг мэдрэх замаар аюулгүй хөдөлж, хүний оролцоо багатай эсвэл огт байхгүй.
Гэсэн хэдий ч, өөрийгөө жолооддог машинууд эргэн тойрон дахь мэдээллийг цуглуулахын тулд өргөн хүрээний мэдрэгчүүдийг ашигладаг. Жишээлбэл, өөрөө жолооддог машин нь акустик мэдрэгч, хэт авианы мэдрэгч, радар, LiDAR (гэрлийн мэдрэгч ба хүрээ), камер, GPS мэдрэгчийг ашиглан эргэн тойрныхоо талаар мэдээлэл авч, түүний дагуу хөдөлгөөнт мэдээлэлд тулгуурлан шийдвэр гаргадаг. Энэ нь өөрөө жолоодлоготой автомашины ажиллагаа IoT мэдрэгчээс хамаардаг болохыг харуулж байна. IoT-ийн тусламжтайгаар автомат жолоодлоготой машинд суурилуулсан мэдрэгчүүд нь хүрээлэн буй орчны талаарх мэдээллийг цаг тухайд нь цуглуулж, энэ өгөгдлийг төв төхөөрөмж эсвэл үүлэн сүлжээнд шилжүүлдэг. Систем нь хэдхэн секундын дотор өгөгдөлд дүн шинжилгээ хийж, өөрөө жолооддог машинд өгсөн мэдээллийн дагуу ажиллах боломжийг олгодог. Энэ нь IoT нь өөрөө жолооддог автомашины мэдрэгчийн сүлжээг холбож, хүссэн хэлбэрээр ажиллах боломжийг олгож байгааг харуулж байна.
4. Тээврийн хэрэгслийн хяналт
Тээврийн хяналтын систем нь олон бизнес эрхлэгчдийн парк болон нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний үйл явцыг үр дүнтэй удирдах хэрэгцээ болсон. GPS-ийн тусламжтайгаар тээврийн компаниуд бодит цагийн байршил, тээврийн хэрэгслийн талаарх тоо баримт, тоо баримтад саадгүй хандах боломжтой. Энэ нь тээврийн компаниудад чухал хөрөнгөө бодит цаг хугацаанд хянах боломжийг олгодог. Байршлын хяналтаас гадна IoT төхөөрөмжүүд нь жолоочийн зан төлөвийг хянаж, жолоодлогын хэв маяг, сул зогсолтын талаар мэдээлэх боломжтой. Флотын удирдлагын системд IoT нь ашиглалтын болон түлшний зардлыг багасгаж, засвар үйлчилгээний зардлыг бууруулсан. Тээврийн хяналтын тухайд бол бодит цагийн хяналт нь ухаалаг шийдвэрийн хэрэгжилтийг ихээхэн хөнгөвчилж, жолооч нарт тээврийн хэрэгсэлд байгаа асуудлыг яаралтай илрүүлж, шаардлагатай тохиолдолд урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах боломжийг олгосон гэж хэлж болно.
5. Нийтийн тээврийн аюулгүй байдлыг сайжруулах нь
Тээврийн салбарт IoT хамгийн үр дүнтэй чиглэлүүдийн нэг нь нийтийн тээврийн аюулгүй байдал юм. Хотын захиргаа IoT төхөөрөмжүүдийн тусламжтайгаар тээвэр бүрийг ажигласнаар замын хөдөлгөөний зөрчлийг хянаж, зохих арга хэмжээ авах боломжтой. Аюулгүй байдлаас гадна тээврийн хэрэгслийн IoT нь олон төрлийн ухаалаг шийдлүүдийг санал болгосноор нийтийн тээврийн менежментийг тасралтгүй сайжруулж байдаг. Үүнд тээврийн хэрэгслийн логистикийн дэвшилтэт шийдэл, зорчигчдын мэдээллийн систем, тасалбарын автомат цуглуулга, нэгдсэн тасалбар зэрэг багтана. Эдгээр шийдэл нь нийтийн тээвэр, замын түгжрэлийг зохицуулахад тусалдаг. IoT-ийн тусламжтайгаар нийтийн тээврийн хэрэгслийг бодит цагийн горимд удирдах боломжтой болсон. Энэ нь тээврийн байгууллагууд зорчигчидтой илүү сайн харилцаа тогтоох, шаардлагатай мэдээллээр зорчигчийн мэдээллийн дэлгэц, хөдөлгөөнт хэрэгслээр хангахад дөхөм болсон. IoT нь нийтийн тээврийг илүү найдвартай, үр ашигтай болгосон нь дамжиггүй.
Нийтлэл бичсэн: Г.Баттуул